Stephen William Hawking 1942-2018

Ο λαμπρότερος φυσικός των τελευταίων δεκαετιών και μεγαλύτερος σταρ της επιστημονικής κοινότητας, ο διάδοχος του Αϊνστάιν όπως αποκαλείται, κατάφερε με τη δύναμη του μυαλού του όχι μόνο να ανακαλύψει, να ταξιδέψει και να επαναπροσδιορίσει την έννοια του σύμπαντος, αλλά και να εκλαϊκεύσει πολύπλοκες κοσμολογικές έννοιες, να τις κάνει κτήμα του κοινού νου. Παράλληλα, μπόρεσε να ζήσει μια ζωή πλούσια, με ταξίδια, μοναδικές εμπειρίες, γάμους, τρία παιδιά και ισάριθμα εγγόνια, θυελλώδεις έρωτες και παθιασμένους χωρισμούς.

Γεννήθηκε στις 8 Ιανουαρίου του 1942, ημερομηνία της επετείου του θανάτου του Γαλιλαίου -300 χρόνια μετά. Μεγάλωσε σε ένα ακριβό, αλλά ακατάστατο σπίτι γεμάτο βιβλία στην Οξφόρδη. Οι γονείς του (γιατρός ο πατέρας, πολιτικός επιστήμων η μητέρα) ενδιαφέρονταν πολύ περισσότερο για το πνεύμα, ενώ τα οικονομικά τους δεν έφταναν για να συντηρήσουν το ακριβό παλιό σπίτι τους.

Η ακαταστασία κυριαρχούσε, όπως και η διαρκής ανάγκη για μάθηση. Ακόμα και την ώρα των γευμάτων, τα οικογενειακά τραπέζια κυλούσαν στην απόλυτη σιωπή, καθώς ο καθένας είχε μαζί το βιβλίο του και διάβαζε απορροφημένος.

Ο μικρός Στίβεν, στο σχολείο δεν ήταν ο πρώτος μαθητής, δεν ήταν καν ανάμεσα στους κορυφαίους, ωστόσο οι συμμαθητές του τον φώναζαν Αϊνστάιν, γιατί έψαχνε πάντα απαντήσεις στα πιο δυσνόητα προβλήματα. Είναι γνωστό ότι ο πατέρας του ήθελε να ακολουθήσει τα βήματά του και να σπουδάσει ιατρική. Ο υιός Στίβεν, όμως απεχθανόταν τη βιολογία, την έβρισκε ασαφή και περιγραφική. Τον γοήτευαν τα μαθηματικά και η φυσική από τότε που μικρός έπαιζε με τρενάκια και μελετούσε τους μηχανισμούς τους.

Σπούδασε φυσική στην Οξφόρδη, όπου και πάλι δεν ήταν από τους πιο επιμελείς φοιτητές -προτιμούσε τις ώρες προπόνησης με την ομάδα της κωπηλασίας. Του άρεσε η έρευνα, τον απωθούσαν κάποια μαθήματα και το διάβασμα βιβλίων που ο ίδιος θεωρούσε αφελή έως παιδαριώδη.

Μετά την Οξφόρδη, πήγε στο Κέιμπριτζ για να κάνει έρευνα πάνω στο αντικείμενο της κοσμολογίας. Πήρε το διδακτορικό του και από το 1979 την έδρα του καθηγητή Μαθηματικών, που 300 χρόνια πριν κρατούσε ο Ισαάκ Νεύτων. Η... καθόλου επιστημονική θεωρία των συμπτώσεων επιμένει: το σύμπαν είχε από νωρίς συνωμοτήσει για την σπάνια περίπτωση του χαρισματικού μίστερ Χόκινγκ...

Η διάγνωση, που έγινε μια εβδομάδα αφού έκλεισε τα 21, ήταν καταδικαστική: διαγνώστηκε με μια σπάνια ασθένεια του κινητικού νευρώνα, που σταδιακά οδηγεί σε απόλυτη παράλυση. Οι γιατροί του έδωσαν ελάχιστα χρόνια ζωής.

Τότε οι μελέτες του δεν ήταν ικανές να τον βοηθήσουν να ξεπεράσει την κατάθλιψη που προκάλεσε μια τόσο τρομακτική διάγνωση. Ο έρωτας, όμως, στάθηκε ικανός να βοηθήσει την κατάσταση. Ο γάμος με την Τζέιν -σχέση την ποία πραγματεύεται η ταινία, που κατέκτησε το Οσκαρ- ήταν ακριβώς αυτό που χρειαζόταν για να πάρει την κατάλληλη ώθηση: «Μου έδωσε ένα λόγο για να συνεχίσω να ζω» έχει πει ο ίδιος.

Στην εξέλιξη της ζωής του, υπήρξαν κι άλλοι κι ας ξεκίνησε τότε μια πορεία προς την απόλυτη ακινησία -στα 39 του ήταν ήδη ολοκληρωτικά παράλυτος. Δεν ήταν εύκολη, ιδίως τα πρώτα χρόνια, όταν αρνιόταν να ζητήσει βοήθεια ή να χρησιμοποιήσει αναπηρική καρέκλα ή όταν τη χρησιμοποιούσε -αναγκαστικά- με μια αγριότητα που τρόμαζε τους γύρω του.

Ταυτόχρονα η φήμη του εξαπλωνόταν μαζί με το θαυμασμό για το έργο του, τις μελέτες και τις ανακαλύψεις του.

Στη δεκαετία του '80 είχε καθιερωθεί ως ο διάδοχος του Αϊνστάιν, ο άνθρωπος στον οποίο αφιέρωναν εξώφυλλα τα μεγαλύτερα περιοδικά του πλανήτη, αυτός ο οποίος επιχειρούσε να διαβάσει το μυαλό του Θεού. «Είναι σχεδόν πλήρως παράλυτος, άφωνος, περιορισμένος σε αναπηρική καρέκλα, ικανός να κινεί μόνο τους μυς του προσώπου του και δύο δάχτυλα του αριστερού του χεριού», «είναι αιχμάλωτος στο ίδιο του το σώμα, όμως η διάνοιά του τον μεταφέρει στα πέρατα του Σύμπαντος» έγραφαν δύο χαρακτηριστικά κείμενα του «Time» το 1988. Την ίδια χρονιά, το Newsweek του έδινε σε εξώφυλλό του τον τίτλο: «Ο κυρίαρχος του σύμπαντος».

Ηταν η χρονιά κυκλοφορίας του βιβλίου του, «Το χρονικό του χρόνου» (μια πρωτοφανής εκλαϊκευμένη προσέγγιση της σύγχρονης φυσικής), στον πρόλογο του οποίου σημείωνε: «Κάποιος μου είπε πως κάθε εξίσωση που θα έβαζα στο βιβλίο θα μείωνε τις πωλήσεις του στο μισό. Τελικά όμως αναγκάστηκα να βάλω μία: την περίφημη του Αϊνστάιν E=mc². Ελπίζω αυτό να μη μου κοστίσει τους μισούς αναγνώστες μου».

Άγνωστο αν κόστισε, το βέβαιο είναι πως οι υπόλοιποι μισοί αναγνώστες που απέμειναν ξεπέρασαν τα 10 εκατομμύρια -τόσα αντίτυπα πούλησε το βιβλίο του, το οποίο μεταφράστηκε σε 40 γλώσσες. Εκείνα τα χρόνια, τίποτα δεν τον εμπόδιζε να ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο και να μετέχει σε επιστημονικά συνέδρια, και να παίρνει μέρος σε κεφάτα επιστημονικά πάρτι, πλημμυρισμένα από θαυμαστές του. Ήταν η περίοδος, που όπως έχει πει σε συνέντευξή της η πρώτη γυναίκα του, Τζέιν, «...χρειαζόταν δίπλα του κάποιον να του λέει πως δεν είναι Θεός, κι αυτό το ρόλο έπαιζα εγώ...».

Η ασθένεια κατάφερε με το πέρασμα των χρόνων να τον καθηλώσει στην απόλυτη ακινησία, όμως σε πείσμα των ιατρικών προβλέψεων, πρόλαβε να ζήσει με πάθος, δηλώνει ευτυχής και περήφανος: «Παρά την τρομερή κατάστασή μου, πρόλαβα να κάνω κάποια συμβολή στην πρόοδο της επιστήμης και να δημιουργήσω μια πολύ ενδιαφέρουσα οικογένεια...».

 Να είστε περίεργοι, εγώ ξέρω ότι πάντα θα είμαι...» ήταν το πρώτο προσωπικό μήνυμα που απηύθυνε στους θαυμαστές του.

Δεν πιστεύει στον Θεό (έχει χαρακτηρίσει τις θεωρίες για τον παράδεισο και τη μετά θάνατον ζωή «παραμυθάκια για τους ανθρώπους που φοβούνται το σκοτάδι»), όμως πιστεύει πως η μοναδική σωτηρία του κόσμου κρύβεται στην ευγένεια και στην καλοσύνη μεταξύ των ανθρώπων («η επιθετικότητα απειλεί την ανθρωπότητα με εξαφάνιση» έχει δηλώσει). 

Η αυτοβιογραφία του τελειώνει με τη φράση: «Νιώθω πανευτυχής που ήρθα στην ζωή και ασχολήθηκα με την φυσική επιστήμη. Χαίρομαι, αν κατάφερα να βάλω ένα λιθαράκι, ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα το σύμπαν».

Η προοπτική του θανάτου δεν τον φοβίζει («ζω με αυτήν τα τελευταία 50 χρόνια»), αλλά όπως δήλωνε προ διετίας στον Guardian «...δεν βιάζομαι να πεθάνω, είναι τόσο πολλά αυτά που θέλω να κάνω πρώτα...».

Πέθανε στις 14 Μαρτίου 2018, από επιπλοκές της αμυοτροφικής σκλήρυνσης από την οποία έπασχε για 52 έτη.

  Η επίσκεψη στην Ελλάδα

 

Το 1998, ο Στίβεν Χόκινγκ είχε ταξιδέψει μέχρι την Σάμο και συγκεκριμένα μέχρι το Πανεπιστήμιο Αιγαίου με αφορμή το συνέδριο κοσμολογίας, το οποίο διοργανωνόταν για δεύτερη φορά στο νησί. Η ομιλία του στο Πανεπιστήμιο περί δημιουργίας και λειτουργίας του κόσμου είχε τεράστια επιτυχία, καθώς ο Στίβεν Χόκινγκ δεχόταν από τότε εκατοντάδες προσκλήσεις το χρόνο. Ο αστροφυσικός είχε μείνει 7 ολόκληρες μέρες στο νησί για το συνέδριο κοσμολογίας.

 Ο Ν. Χατζησάββας καθηγητής Μαθηματικών και μέλος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου δήλωσε: «Το Τμήμα μας μπορεί να μην είναι γνωστό στο ευρύ κοινό. Η επιστημονική κοινότητα όμως μας γνωρίζει. Αλλωστε αυτό είναι το δεύτερο συνέδριο κοσμολογίας που διοργανώνουμε. Ο Στίβεν Χόκινγκ δεν ήρθε τυχαία εδώ. Υπήρχε η γνωριμία με έναν από τους καθηγητές μας, τον Σπύρο Κοτσάκη, από το 1990»
Ο Χόκινγκ στο ταξίδι του στην Σάμο δεν είχε καθόλου το προφίλ του παράξενου επιστήμονα που ήταν απόμακρος απ΄όλους. Αντιθέτως, συνήθιζε να κάθεται και να παρακολουθεί διαλέξεις και άλλων καθηγητών, ενώ το βράδυ διασκέδαζε σε «ελληνικές βραδιές» μαζί με την σύζυγό του. Το πρώτο πράγμα που έκανε ο Χόκινγκ όταν ήρθε στην Ελλάδα ήταν να θαυμάσει τη θέα προς τη θάλασσα από το μπαλκόνι του. «Μα, εδώ είναι επίγειος παράδεισος!», είχε πει σε αυτούς που τον συνόδευσαν ως εκεί. «Τι τραβάμε κι εμείς οι φυσικοί για να κάνουμε επιστήμη!».

Η αγάπη του για το… τζατζίκι Αυτό μάλιστα που είχε συζητηθεί τότε ήταν το ενδιαφέρον του για την ελληνική κουζίνα. Ο αστροφυσικός απόλαυσε διάφορα ελληνικά φαγητά στην Σάμο, όπως η ταραμοσαλάτα, το μπριάμ, ακόμη και το στιφάδο, ενώ από αυτό που δεν μπορούσε να ξεκολλήσει ήταν το… τζατζίκι. Ο Στίβεν Χόκινγκ είχε υποσχεθεί τότε σε όσους τον υποδέχτηκαν στην Σάμο πως θα επέστρεφε και πάλι για ξεκούραση, ωστόσο ο μεγάλος επιστήμονας δεν κατάφερε να εκπληρώσει την επιθυμία του.

Για την θεωρία των πάντων, τον Αινστάϊν και την… γυναίκα του είχε μιλήσει ο διάσημος αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ στην Κρήτη το 1998. Ο επιστήμονας είχε έρθει στο νησί στις 7 Σεπτεμβρίου του 1998, όπου και έδωσε διάλεξη στον υπαίθριο χώρο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης μάλιστα είχε απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις των δημοσιογράφων, ενώ δεν έλειψε να κάνει και χιούμορ μαζί τους. Όταν ρωτήθηκε «τι γήινο έχει κατά νου ένα επιστήμονας που έχει όλο το Σύμπαν στο κεφάλι του και αν διαβλέπει κινδύνους για τον πλανήτη μας», ο Χόκινγκ απάντησε με χιούμορ, λέγοντας πως ο ίδιος προσπαθεί να μην ξεχνά ότι ζει στη Γη,  μάλιστα είχε προειδοποιήσει: «Βλέπω κινδύνους στο μέλλον, έχουμε πλέον την τεχνολογία για να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Και είναι αρκετή για να τη χρησιμοποιήσουμε για να καταστρέψουμε τον πλανήτη. Ελπίζω να είμαστε σοφοί για να την αξιοποιήσουμε ώστε να εποικήσουμε και να κατακτήσουμε τον γαλαξία μας».

 

Οι  pink floyd απέδωσαν φόρο τιμής στον Stephen Hawking σε δύο τραγούδια τους, ορμώμενοι από μία τοποθέτηση του λαμπρού επιστήμονα που τους συντάραξε και τους συγκλόνισε.

Το «Keep Talking» ηχογραφήθηκε από το βρετανικό συγκρότημα το 1993 στο στούντιο «Astoria» του Λονδίνου. Κυκλοφόρησε μαζί με το δίσκο «The Division Bell» που κυκλοφόρησε το Μάρτιο του 1994 με την ετικέτα της ΕΜΙ.

Το τραγούδι ερμηνεύει ο David Gilmour και περιέχει δείγμα από την ηλεκτρονική φωνή του Stephen Hawking, δανεισμένη από μία τηλεοπτική διαφήμιση της εποχής από την British Telecom.

 άκουσε το τραγούδι:

https://www.youtube.com/watch?v=HJ7zbzJZsjs 

Το 2014, το 15ο και τελευταίο άλμπουμ των Pink Floyd με τίτλο «The Endless River», χρησιμοποίησε ξανά αποσπάσματα από τη διαφήμιση του 1994, αυτή τη φορά σε ένα τραγούδι που ονομαζόταν «Talkin’ Hawkin’».

Στο «Talkin’ Hawkin’» ακουγόταν μόνο η ηλεκτρονική φωνή του Stephen Hawking.

 άκουσε το τραγούδι:

https://www.youtube.com/watch?v=beo_V3BnOfo 

Ελληνικές μεταφράσεις έργων του

• Μαύρες τρύπες, σύμπαντα-βρέφη, και άλλα δοκίμια, μετάφραση-επιμ. Φάνης Γραμμένος, εκδ. «Κάτοπτρο», Αθήνα 1993, 196 σελ., ISBN 978-960-7023-78-0
• Η φύση του χώρου και του χρόνου (με τον Roger Penrose), μετάφρ. Ν. Ταμπάκης, Εκδ. Γκοβόστη, Αθήνα 1996, 151 σελ., ISBN 978-960-270-762-3
• Το χρονικό του χρόνου: Από τη Μεγάλη `Εκρηξη ως τις μαύρες τρύπες (A brief history of time), μετάφρ. Κωνσταντίνος Χάρακας (2η έκδ.), εκδ. «Κάτοπτρο», Αθήνα 1997, 286 σελ. ISBN 978-960-7778-03-1
• Το Σύμπαν σε ένα καρυδότσουφλο, μετάφρ.-επιμ. Μαριάνθη Πετράκη, εκδ. «Κάτοπτρο», Αθήνα 2001, 224 σελ., ISBN 978-960-7778-46-8
• Το χρονικό του χρόνου: Εικονογραφημένο μετάφρ.-επιμ. Κωνσταντίνος Χάρακας, 2η έκδ., εκδ. «Κάτοπτρο», Αθήνα 2005, 248 σελ., ISBN 978-960-7023-03-2
• Ένα συντομότερο χρονικό του χρόνου (A briefer history of time, «Μια περισσότερο προσιτή, εικονογραφημένη, εκ νέου επιμελημένη έκδοση του κλασικού βιβλίου») (με τον Leonard Mlodinow), μετάφρ. Νίκος Σιμάτος, εκδ. «Κάτοπτρο», Αθήνα 2005, 199 σελ., ISBN 978-960-7778-88-8
• Στους ώμους γιγάντων, μετάφρ. Αθανάσιος Κυριαζόπουλος, εκδ. «Τραυλός», Αθήνα 2006, 280 σελ., ISBN 978-960-6640-16-2
• Το μυστικό κλειδί του Τζορτζ για το Σύμπαν (με τη Lucy Hawking, παιδικό), μετάφρ. Μαρία Παππά, εικονογρ. Γκάρι Πάρσονς, Εκδοτ. Οίκος Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα 2008, 343 σελ., ISBN 978-960-14-1703-5
• Ο Τζορτζ και το κοσμικό κυνήγι του θησαυρού (με τη Lucy Hawking, παιδικό), μετάφρ. Μαρία Παππά, εικονογρ. Γκάρι Πάρσονς, Εκδοτ. Οίκος Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα 2009, 320 σελ., ISBN 978-960-14-2126-1
• Το μεγάλο σχέδιο: Νέες απαντήσεις στα έσχατα ερωτήματα της ζωής (με τον Leonard Mlodinow), μετάφρ. Κώστας Σίμος, εκδ. «Κάτοπτρο», Αθήνα 2010, 243 σελ., ISBN 978-960-6717-45-1
• Το χρονικό της ζωής μου (My Brief History, αυτοβιογραφία), μετάφρ. Νέστορας Χούνος, επιμ. Κώστας Κλεΐδης, εκδ. «Τραυλός», Αθήνα 2013, 161 σελ., ISBN 978-618-5061-01-2
• Μαύρες τρύπες — Οι διαλέξεις Reith του BBC, μετάφρ. Κώστας Σίμος, εκδ. «Κάτοπτρο», Αθήνα 2016, 80 σελ., ISBN 978-618-5111-50-2

 πηγές: http://www.thetoc.gr

            http://www.mixanitouxronou.gr

            http://news247.gr